Powstanie Warszawskie uznawane jest za jedno z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski. Ze względu na jego tragiczne skutki, w szczególności olbrzymie straty ludzkie i materialne, kwestia zasadności decyzji o rozpoczęciu zrywu pozostaje nadal przedmiotem dyskusji. W trakcie dwumiesięcznych walk straty wojsk polskich wyniosły ok. 16 tys. zabitych i zaginionych, 20 tys. rannych i 15 tys. wziętych do niewoli. W wyniku nalotów, ostrzału artyleryjskiego, ciężkich warunków bytowych oraz masakr urządzanych przez oddziały niemieckie zginęło od 150 tys. do 200 tys. cywilnych mieszkańców stolicy. Na skutek walk powstańczych oraz systematycznego wyburzania miasta przez Niemców uległa zniszczeniu większość zabudowy lewobrzeżnej Warszawy, w tym setki bezcennych zabytków oraz obiektów o dużej wartości kulturalnej i duchowej. (zaczerpnieto ze strony: https://pl.wikipedia.org/wiki/Powstanie_warszawskie).
Powstanie Warszawskie dzień po dniu...
31 lipca
Komendant główny Armii Krajowej gen. Tadeusz Komorowski ps. Bór wydał dowódcy Okręgu AK Warszawa płk. Antoniemu Chruścielowi „Monterowi" rozkaz o rozpoczęciu 1 sierpnia 1944 r. o godz. 17 powstania w Warszawie.
1 sierpnia
O godz. 17 w godzinę „W" wybuchło Powstanie Warszawskie. Do pierwszych walk z Niemcami doszło na Żoliborzu już ok. godz. 14, a na Woli i w Śródmieściu Północnym – ok. 16. Siły Armii Krajowej liczyły 40-45 tys. żołnierzy, zorganizowanych w obwodach podległych Komendzie Okręgu Warszawskiego AK. Powstańcy mieli do dyspozycji ok. 2,5 tys. pistoletów, 1475 karabinów, 420 pistoletów maszynowych, 94 ręczne karabiny maszynowe, 20 ciężkich karabinów maszynowych. Powstańcy zdobyli hotel Victoria przy ul. Jasnej – miejsce to wybrano następnie na kwaterę płk. Chruściela „Montera". Żołnierze opanowali gmach Towarzystwa Ubezpieczeń Prudential, a na jego dachu zawiesili polską flagę. W reakcji na wybuch powstania Reichsführer SS Heinrich Himmler rozkazał: „Każdego mieszkańca należy zabić, nie wolno brać żadnych jeńców. Warszawa ma być zrównana z ziemią i w ten sposób ma być stworzony zastraszający przykład dla całej Europy".
2 sierpnia
Powstańcy zdobyli m.in. Pocztę Główną, Państwową Wytwórnię Papierów Wartościowych, Pałac Krasińskich. W wyniku ran zmarła Krystyna Krahelska „Danuta" – autorka jednej z najpopularniejszych piosenek powstańczych „Hej, chłopcy, bagnet na broń!". Ukazał się pierwszy powstańczy numer pisma AK „Biuletyn Informacyjny". Niemcy dokonali egzekucji ponad 600 osób przetrzymywanych w więzieniu mokotowskim przy ul. Rakowieckiej.
REKLAMA
3 sierpnia
Niemieckie bombowce zbombardowały Warszawę. Powstańcy opanowali Dworzec Pocztowy, pałace Blanka i Mostowskich oraz Arsenał. Komendant Żydowskiej Organizacji Bojowej Icchak Cukierman wydał odezwę do bojowników żydowskiego ruchu oporu z apelem o wstępowanie w szeregi powstańcze i walkę z Niemcami.
4 sierpnia
Zarządzenie Komendy Okręgu Warszawa AK wzywające mieszkańców stolicy do budowy barykad. Powstańczy sztab przeniósł się do budynku PKO przy ul. Jasnej. Poległ poeta Krzysztof Kamil Baczyński, żołnierz batalionów „Zośka" i „Parasol". Brytyjskie samoloty m.in. z polskimi załogami dokonały pierwszych zrzutów nad walczącą Warszawą.
5 sierpnia
Powstańcy zdobyli „Gęsiówkę", niemiecki obóz koncentracyjny, i uwolnili 348 Żydów. Jednostka dowodzona przez Oskara Dirlewangera zamordowała na Woli około 20 tys. ludzi. W ciągu następnych dni liczba ofiar wzrosła do 40 tys.
6 sierpnia
Niemcy uruchomili w Pruszkowie obóz przejściowy dla ludności cywilnej Warszawy. Rozpoczęła działalność harcerska poczta polowa.
7 sierpnia
Walki Zgrupowania „Radosław" na cmentarzach kalwińskim i luterańskim.
8 sierpnia
Pierwsza audycja powstańczej radiostacji AK Błyskawica – nadana z gmachu PKO.
11 sierpnia
Wojska niemieckie opanowały Wolę i Ochotę. Odwrót Zgrupowania „Radosław" w kierunku Starego Miasta.
12 sierpnia
Niemcy odbili gmachy m.in. Dyrekcji Wodociągów i Kanalizacji, Starostwa Grodzkiego Śródmiejsko-Warszawskiego. Ukazał się pierwszy numer pisma „Barykada".
REKLAMA
13 sierpnia
Niemcy zamknęli pierścień wokół Starego Miasta, zajęli Stawki. Na ul. Kilińskiego przy Podwalu eksplodował niemiecki transporter z ładunkami wybuchowymi, zdobyty przez powstańców – zginęło co najmniej 300 osób. W kinie Palladium przy ul. Złotej odbył się pierwszy pokaz kroniki filmowej „Warszawa walczy".
14 sierpnia
Walki o Uniwersytet Warszawski: powstańcy zdobyli transporter opancerzony z Dywizji SS „Wiking", nazywany „Jasiem" oraz „Szarym Wilkiem".
16 sierpnia
Komunikat Radia Berlin o zdławieniu polskiego powstania w Warszawie. W walkach na Starym Mieście polegli żołnierze AK: Tadeusz Gajcy, poeta, prozaik, krytyk literacki, oraz poeta Zdzisław Stroiński.
17 sierpnia
Polskie Radio nadało pierwszą słyszalną w Londynie audycję z powstańczej Warszawy.
18 sierpnia
Niemcy utworzyli Grupę „Dirlewanger", ok. 6,5-tys. oddział dowodzony przez Oskara Dirlewangera, którego żołnierze zasłynęli szczególnym okrucieństwem wobec polskich cywilów w czasie tzw. rzezi Woli. Wojska niemieckie zajęły Zamek Królewski.
19 sierpnia
Niemcy opanowali Politechnikę Warszawską.
20 sierpnia
Powstańcy zdobyli budynek Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej (PAST) przy ul. Zielnej. Oddziały powstańcze wycofały się z Muranowa na Stare Miasto.
21 sierpnia
Nieudana próba przebicia się oddziałów powstańczych z Kampinosu i Żoliborza na Stare Miasto. Niemcy wysadzili w powietrze Pawiak oraz pobliskie więzienie dla kobiet.
23 sierpnia
Powstańcy odbili z rąk niemieckich kościół św. Krzyża na Krakowskim Przedmieściu i pobliską komendę policji.
REKLAMA
26 sierpnia
Sztab Komendy Głównej AK ewakuował się kanałami ze Starego Miasta do Śródmieścia.
27 sierpnia
Powstańcy zostali wyparci z katedry św. Jana przy ul. Świętojańskiej. Niemcy wkroczyli do Szpitala św. Jana Bożego przy ul. Bonifraterskiej. Ppłk Mazurkiewicz ponownie objął dowództwo nad Zgrupowaniem, zastąpił ciężko rannego mjr. Wacława Janaszka „Bolka".
28 sierpnia
Niemcy zajęli gmach Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. Okręgowy delegat rządu na Warszawę Marceli Porowski podpisał zarządzenie o powszechnym obowiązku pracy dla mężczyzn (od 17 do 50 lat) i kobiet (od 17 do 40 lat).
29 sierpnia
USA i Wielka Brytania ogłosiły deklaracje, na których mocy żołnierzom AK przyznano pełnię praw kombatanckich.
30 sierpnia
Niemcy zamordowali ok. 300 pacjentów szpitala św. Jana Bożego przy ul. Bonifraterskiej.
31 sierpnia
Nieudana próba przebicia się oddziałów powstańczych z Grupy „Północ" AK ze Starego Miasta do Śródmieścia. W kościele sakramentek na Nowym Mieście w wyniku nalotu zginęło ok. 1000 osób.
1 września
Rozkaz naczelnego wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego do żołnierzy AK, w którym skrytykował postawę aliantów wobec powstania.
2 września
Kapitulacja sił powstańczych na Starym Mieście. Zniszczeniu od niemieckiego pocisku uległa kolumna Zygmunta III Wazy na placu Zamkowym. Poczta Polowa AK wyemitowała pierwszy powstańczy znaczek.
3 września
Niemcy uznali prawa kombatanckie żołnierzy AK.
4 września
Rozwiązanie Grupy „Północ" AK. Ppłk Mazurkiewicz „Radosław" został mianowany dowódcą odcinka Czerniaków. Bombardowanie niemieckie gmachu PKO przy ul. Jasnej i elektrowni na Powiślu.
REKLAMA
5 września
Powstańcy wycofują się z elektrowni na Powiślu.
7 września
Rozmowy delegacji powstańczej, w składzie m.in. z wiceprzewodniczącą prezydium Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża Marią Tarnowską, z głównodowodzącym wojsk niemieckich gen. SS i Policji Erichem von dem Bachem sprawie ewakuacji ludności cywilnej z Warszawy.
8 września
Ewakuacja 5 tys. cywilów z terenów ogarniętych walkami do zajmowanej przez Niemców części Śródmieścia.
10 września
Natarcie Armii Czerwonej na przedmoście warszawskie. Polskie Radio ogłosiło listę 28 niemieckich dowódców, którzy byli odpowiedzialni za zrujnowanie Warszawy.
13 września
Niemcy zniszczyli kluczowe mosty stolicy: Poniatowskiego, Kierbedzia, Gdański i Średnicowy.
14 września
Józef Stalin podpisał rozkaz o zdobyciu warszawskiej Pragi. Samoloty sowieckie odbyły 282 loty nad stolicą. Natarcie wojsk niemieckich na Górny Czerniaków.
15 września
Oddziały 1. Armii WP wylądowały na przyczółku czerniakowskim.
17 września
Część oddziałów 2. Dywizji Piechoty 1. Armii WP przedostała się na Żoliborz.
18 września
Nad Warszawą pojawiło się ponad 100 amerykańskich samolotów B-17, które dokonały zrzutów.
20 września
Gen. Komorowski wydał rozkaz o utworzeniu Warszawskiego Korpusu AK – regularnych oddziałów Wojska Polskiego. Dowódcą został gen. Antoni Chruściel ps. Monter.
21 września
Alianckie lotnictwo dokonało ostatnich zrzutów zaopatrzenia nad Warszawą. Walki 6. Pułku Piechoty 1. Armii WP z Niemcami na Żoliborzu.
REKLAMA
22 września
Gen. Chruściel wysłał do marszałka ZSRR Konstantego Rokossowskiego pismo, w którym zaoferował pomoc wojskową w planowanym szturmie na Warszawę. Niemcy zdobyli przyczółek czerniakowski.
26 września
Komendant Obwodu Mokotów AK ppłk Józef Rokicki „Karol" przeprowadził ewakuację swych wojsk z Mokotowa do Śródmieścia.
27 września
Kapitulacja oddziałów powstańczych (ok. 2 tys. żołnierzy) na Mokotowie.
28 września
Pertraktacje polsko-niemieckie w sprawie zakończenia walk w Warszawie.
29 września
Na Żoliborzu powstańcy wycofali się z Twierdzy Zmartwychwstanek przy ul. Krasińskiego. W bitwie pod Jaktorowem Niemcy rozbili Grupę AK „Kampinos".
30 września
Prezydent na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz zwolnił ze stanowiska naczelnego wodza PSZ gen. Sosnkowskiego i powołał na to stanowisko gen. Komorowskiego „Bora". Kapitulacja oddziałów na Żoliborzu.
1 października
Gen. Komorowski zapowiedział na 2 października wszczęcie rozmów kapitulacyjnych z Niemcami.
2 października
W kwaterze gen. Von dem Bacha w Ożarowie Mazowieckim przedstawiciele Komendy Głównej AK płk Kazimierz Iranek-Osmecki i ppłk Zygmunt Dobrowolski „Zyndram" podpisali „Układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie", przewidujący przerwanie walki o godz. 21.
3 października
Gen. Komorowski wydał pożegnalny rozkaz do żołnierzy AK. Gen. Leopold Okulicki „Kobra" został mianowany komendantem głównym AK.
4 października
Powstańcze Polskie Radio i radiostacja „Błyskawica" nadały ostatnie audycje.
5 października
Do niewoli niemieckiej trafiło 11 668 żołnierzy broniących Śródmieścia, a także członkowie naczelnego dowództwa powstania z gen. Komorowskim.
informacje zaczerpnieto ze strony: https://www.rp.pl/Powstanie-Warszawskie/307259896-Kalendarium-powstania-warszawskiego.html